• Adlawng nga Igpapahulay

    Panudlo sa Sta. Iglesya.- Ang Sta. Iglesya nagtudlo nga ang Dios nga nagbuhat sa tawo nagbuot nga kinahanglan nga ang tawo mogahin og usa ka adlaw sa semana sa pagpahulay gikan sa iyang inadlaw-adlaw nga pagtrabaho aron sa pagsimba sa Dios, sa pagpamalandong sa iyang pulong ug sa pagtagad sa mga butang nga may labot sa iyang espirituhanong kinabuhi. Ang Domingo ang gitudlo nga igpapahulay sa Sta. Iglesya tungod kay mao kini ang adlaw sa pagkabanhaw ni Jesus ug ang adlaw sa pagkunsad saEspiritu Santo ngadto sa mga Apostoles.



    Pagsupak:

    Supak 1. Ang Sabado mao gayud ang igpapahulay nga gisugo sa Dios, dili Domingo. Ang ikapitong adlaw ang gibalaan sa Dios ug mipahulay siya niining adlawa (Gen. 2:3).

    Supak 2. Ang Dios nagsugo sa iyang katawhan sa pagbalaan sa ikapitong (Exo. 20:8-9) ug sa kalendaryo ang unang adlaw sa semana mao ang Domingo busa ang ikapito mao ang Sabado.

    Supak 3. Sa pag-anhi ni Jesus wala niya usba ang balaod sa Igpapahulay kay matud ni Jesus, “Ayaw ninyo hunahunaa nga mianhi ako aron pagsalikway sa Balaod ni Moises ug sa mga propeta. Wala ako moanhi aron pagsalikway niini, kondili aron paghatag niini sa hustong kahulogan” (Mat. 5:17).

    Supak 4. Gilig-on ni Jesus ang Sabado nga Igpapahulay kay, “ingon sa naandan miadto siya sa sinagoga sa Adlaw nga Igpapahulay” (Luc. 4:16). Busa si Cristo Sabadista diay.

    Supak 5. Bisan sa pagbalik ni Jesus duna gihapoy magbantay sa adlawng Sabado, “Busa pag-ampo kamo sa Dios nga dili unta kamo pakagiwon sa panahon sa tingtugnaw o sa Adlaw nga Igpapahulay” (Mat. 24:20).

    Supak 6. Bisan didto sa bag-ong langit ug bag-ong yuta magpadayon ang pagbalaan sa Adlawng Igpapahulay (Isa. 66:23).

    Supak 7. Gitagna nga usa ka tawo sa kadautan mag-usab sa panahon ug sa balaod (Dan. 7:25). Ang katumanan niini mao ang Sto. Papa: “Ang papa sa Iglesya Katolika mao ang nagbalhin gikan sa Sabado ngadto sa Domingo nga Igpapahulay” (Baltimore Catechism).



    Tubag:

    Ang adlaw sa paglalang sa tanang butang (Gen. 2:3) wala magpasabot nga sulod sa 24 oras kondili yugto sa panahon, “ayaw ninyo hikalimti nga sa Ginoo ang usa ka adlaw ingon sa 1,000 ka tuig ug ang 1,000 ka tuig ingon lamang sa usa ka adlaw” (2 Ped. 3:8). Dili sab literal nga ang Dios mipahulay tungod kay ang Dios dili man kapuyan, “Wala ka ba diay mahibalo ni makadungog nga ang Ginoong Dios nga walay kataposan maoy nagbuhat sa tibuok kalibotan? Dili siya maluya ni kapuyan, ug dili matukib ang iyang kahibalo” (Isa. 40:28). Ang giingon nga mipahulay ang Dios pagasabton nga natapos na niya ang buhat sa paglalang o dili ba nga wala na siya mamuhat og bag-ong mga binuhat. Ang unang kalendaryo nga mao ang Egyptian Calendar nahimo sa tuig 4241 BC busa sa wala pay kalendaryo wala nganli ang mga adlaw. Ang pagbahin sa semana ngadto sa pito ka adlaw nasunod sa mga Judio sa mga taga-Babilonia. Ang balaod sa Ginoo nga aduna kitay igpapahulay ug ang gipasabot niini sumala sa mga Judio mao kini: “Ang ikapito ka adlaw nagpasabot sa usa ka adlaw nga mosunod human sa unom ka nagsunodsunod nga adlaw. Walay piho sa adlaw sa semana nga gipasabot” (Jewish Encyc. Vol. X p. 604).



    Sa mga Israelitas si Moises ang mipaila kon unsang adlawa ang gipahitukma nila sa balaod, “ug gisugo mo sila sa pagtamod sa Adlawng Igpapahulay. Pinaagi sa imong alagad nga si Moises, gihatagan mo sila sa imong mga balaod” (Neh. 9:14). Ang Sabado usa ka halandumong adlaw alang sa mga Israelitas, tungod kay niining adlawa nahigawas sila gikan sa Ehipto busa gipabalaan nila kini isip handumanan, “Hinumdomi ninyo nga mga ulipon usab kamo didto sa Ehipto, ug gipagawas kamo sa Ginoo nga inyong Dios pinaagi sa iyang dakong gahom; busa gisugo kamo sa Ginoo nga inyong Dios sa pagtamod sa Adlawng Igpapahulay” (Deut. 5:15). Apan gitagna nga pahunongon ang Sabado, “Ug hunongon ko ang tanan niyang kalipay, ang iyang mga pangilin, mga bag-ong subang sa bulan, mga Adlawng Igpapahulay, ug ang tanang gitagal niya nga mga pangilin” (Oseas 2:11). Gumikan kini sa mga abuso nga gihimo sa iyang katawhan. Namaligya sila ug nagdaogdaog ug nanikas sa Adlawng Igpapahulay (Amos 8:5). Walay nakatuman sa pagbantay sa igpapahulay bisan sa mga judio, “Apan gipasipad-an gihapon ninyo ang Adlawng sa Igpapahulay ug sa ingon naghagit kamo sa dugang pang kasuko sa Dios batok sa Israel” (Neh. 13:18). Bisan ang ilang mga anak ug mga kaliwatan wala usab makatuman, “Apan ang tibuok katawhan sa Israel misukol kanako didto sa kamingawan. Wala nila tumana ang akong mga sugo… Gipasipad-an nila pag-ayo ang akong mga Adlawng Igpapahulay” (Eze. 20:13). Ug dili na kini pahinumdoman sa katawhan sa Dios, “Gigun-ob niya ang Templo diin ato siyang gisimba ug gipahunong ang pagsaulog sa balaang mga adlaw ug mga Adlawng Igpapahulay” (Lam. 2:7). Laing hinungdan nga kini pahunongon na mao nga ang balaod sa mga judio mahitungod sa Sabado nga Igpapahulay higpit kaayo. Ang kan-on sa adlawng Sabado lutuon daan sa nag-una nga adlaw (Exo. 16:23). Ang motrabaho sa maong adlaw silotan sa kamatayon (Exo. 31:15). Bisan gani ang paghaling og kalayo diha sa sulod sa balay gidili usab (Exo. 35:3). Dunay tawo nga hikit-an nga nangahoy atol sa Adlawng Sabado gibato hangtod nga namatay (Num 15:32-36).



    Kining maong tagna sa pagpahunong sa Sabado nga Igpapahulay natuman kini sa pag-abot ni Jesus. Ang atong Ginoo wala magbantay sa balaod sa Igpapahulay sa mga judio. Iyang giayo ang usa ka bakol ug gipapas-an sa iyang banig atol sa adlawng Sabado (Jn. 5:9) usa ka buhat nga gidili sa balaod sa Adlawng Igpapahulay, “kinahanglan nga dili sila magdalag bisag unsa sa Adlawng Igpapahulay” (Jer. 17:21). Kay wala si Jesus magbantay sa Sabado, buot siyang patyon sa mga judio, “Tungod niini misamot hinuon ang tinguha sa kadagkoan sa mga Judio sa pagpatay kaniya, sanglit dili lamang kay gilapas niya ang balaod sa Adlawng Igpapahulay, kondili miingon pa gayod siya nga ang Dios iyang Amahan” (Jn. 5:18). Kon ang usa ka balaod nagpadayon pa nga gipatuman ang molapas niini makasala apan ang mga apostoles nangutlog uhay atol sa Adlawng Igpapahulay ug matod ni Jesus wala sila makasala busa wala nay bili ang maong balaod (Mat. 12:1-5). Ang mga apostoles nanggula sa ganghaan sa syudad atol sa Adlawng Sabado nga gidili sa maong balaod (Buh. 16:13). Giklaro kini ni San Pablo sa iyang pag-ingon: “Busa ayaw ninyo itugot nga may magsaway kaninyo sa inyong kan-on o imnon, o bahin sa mga adlaw nga balaan, o sa pangilin sa bag-ong bulan, o bahin sa Adlawng Igpapahulay. Kining tanan mga landong lamang sa mga butang umaabot, apan ang katumanan mao si Cristo” (Col. 2:16-17).



    Wala bungkaga ni Jesus ang kasugoan tungod kay nagpabilin gihapon nga dunay igpapahulay apan Domingo na ang giilis sa gipahunong nga Sabado. “Kay kon si Josue nakahatag pa kanilag pahulay, dili na unta ang Dios maghisgot pa ug laing adlaw. Busa duna pay adlaw sa pahulay alang sa katawhan sa Dios” (Heb. 4:8-9). Alang sa unang mga kristyanos mas makahuloganon ang adlawng Domingo kay sa Sabado tungod kay mao kini ang adlaw sa pagkabanhaw ni Jesus, ang adlaw sa iyang hingpit nga kadaogan batok sa sala ug sa kamatayon ug adlaw usab sa atong paglingkawas gikan sa kaulipnan sa sala, “ug kon wala banhawa si Cristo, kawang lamang ang among giwali ug kawang usab ang inyong pagtuo” (1 Cor. 15:14). Ang adlawng Domingo usab ang adlaw sa pagkunsad sa Espiritu Santo ngadto mga Apostoles atol sa Pentecostes (Buh. 2:1-4). Mao kini ang adlaw sa pagkahimugso sa Sta. Iglesya diin nagsugod sila sa pagsaksi sa Ebanghelyo human sa pagsaka ni Jesus ngadto sa langit. Sa kasinugdanan ang mga apostoles moapil gihapon sa panagtigom sa ilang karaan nga tinuhoan apan sa hinayhinay naghimo na sila og linain nga panagtigom atol sa adlawng Domingo. “Pagka-Domingo sa gabii nagtigom kami aron pag-ambit sa balaang panihapon” (Buh. 20:7). Si San Pablo nagsulat: “Sa unang adlaw sa matag semana, ang usag-usa kaninyo kinahanglan maagahin ug kuwarta sumala sa inyong kinitaan, ug tigomon kini” (1 Cor. 16:2).



    Ania pa gayod ang pruyba sa kasaysayan: “Ang mga matuohon sa Jerusalem, naghiusa sa usa ra ka kasingkasing ug hunahuna. Sa sinugdan nagpadayon sila sa pagtambong sa mga pagsimba didto sulod sa templo uban sa ilang mga silingan, ug misunod sa panig-ingnan sa Ginoo nga misulod usab sa sinagoga. Apan aduna silay ilang kaugalingon nga panagtigom, kasagaran sa unang adlaw sa semana, anus-a sila makasimba sa Dios, sumala sa ilang pagtuo kang Jesu-Cristo” (Church History by Laux, p. 9). “Ang unang pagbansay sa Karaang Iglesya- ang timaan sa krus ug ang pagtahod sa mga lawas sa mga martir kun gipatay tungod sa tinuhoan nagasukad sa karaan kaayong panahon. Ang adlaw nga Domingo gibalaan na sukad sa panahon sa mga Apostoles” (World History by Obrien p. 146).

    Dugang mga tubag: Dili pruyba nga si Jesus sabadista komo misulod sa sinagoga sa adlawng Sabado. Kada adlaw siya mosulod sa templo aron sa pagpanudlo (Mat. 26:55) apan dili sabton nga tanang adlaw iyang igpapahulay. Ang gihisgotan ni Jesus sa Mat. 24:20 kabahin sa pagkagun-ob sa Jerusalem ug ang iyang gipahimangnoan mao ang mga judio nga nagtamod sa Sabado. Dili nato sabton nga didto sa bag-ong langit duna pay pagkwenta sa mga adlaw, “Didto wala nay gabii ug dili na sila magkinahanglan ug mga suga o kahayag sa adlaw, kay ang Ginoong Dios mao may ilang kahayag” (Pin. 22:5). Ang pahulay nga gihisgotan didto sa bag-ong langit ug bag-ong yuta mao ang kapahulayan gikan sa sala ug sa mga katalagman (Pin. 21:4). Ang katumanan nianang gitagna sa Dan. 7:25 nga mag-usab sa panahon ug balaod mao si Hari Antioco Epifanes sa Syria sa 168 BC nga mibuntog sa mga judio, ug miusab sa ilang panahon ug kasugoan sa pagsimba (1 Mac. 1:41-43). Ang Sto. Papa igo lamang nag-implementar sa kabubut-on sa Ginoo sa pagbalhin sa igpapahulay gikan sa Sabado ngadto sa Domingo.

0 comments:

Leave a Reply

Subscribe to: Post Comments (Atom)

Amahan

Dios     1 Cor. 8:6
Divine    Lev. 20:26
Infinite    Sal. 90:2
Omnipotent    Gen. 17:1
Savior    Isa. 43:11

Biblia

Sacred Scripture, Holy Writ

Tulo ka hinungdanong pangutana nga dili nato matubag kon Biblia lamang ang atong saligan.

Una – Giunsa man nato paghibalo sa sakto nga ihap (canon) sa mga basahon sa Biblia? Sa wala pa himoa ang pagtapok sa mga basahon sa Bag-ong Tugon daghang mga basahon nga Kristohanon nga gipakaylap. Kinsa man ang nagpaila kanato sa 27 ka libro sa Bag-ong Tugon isip linamdagan? Walay lain kondili ang Simbahang Katoliko ubos sa paglamdag sa Espiritu Santo pinaagi sa Konsilyo sa Kartago sa tuig 397 AD human sa pag-aprobar sa Santo Papa mipakanaog sa mahukumon gayod ug alang sa tanang panahon kon unsang mga basahona ang maapil sa Biblia ug unsa ang dili. Ang unang mga sinulat dugay na nga nangahanaw. Ang ania kanato karon mao ang kopya sa kopya sa orihinal. Kinsa man ang nag-garantiya nga husto ug matinud-anon ang teksto sa kopya? Ang Simbahang Katoliko pinasikad sa iyang karaang Tradisyon, diha sa iyang panudlo ug sa iyang liturhiya masayod kon unsa ang matuod nga teksto ug unsa ang sayop.

Ikaduha - Giunsa man nato paghibalo nga sakto ang pagkahubad sanglit daghan kanato, ang atong gigamit nga Bibliang hubad “translation” gikan sa Hebreo, Griego, ug Aramaico? Aron pagpiho sa husto nga hubad sa atong kaugalingon kinahanglan pa nga magtuon kita sa orihinal nga pinulongan ug pipila man kanato ang makahimo niining malisod nga tahas? Sa makausa pa, kinahanglan nga mosandig kita sa autoridad sa Simbahan.

Ikatulo - Giunsa man nato pagsiguro nga husto ang atong pagsabot kun interpretasyon sa atong gibasa? Ang matag pastor nga tigtukod og bag-ong tinuhoan pulos gyod moangkon nga ang ilang sabot maoy husto apan wala silay panagkauyon kon unsa gyod ang gipasabot sa letra sa Kasulatan. Alang sa mga Katoliko ang dili masayop nga autoridad sa Simbahan nga tinukod ni Cristo ang maghatag kaniyag kasigurohan nga ang iyang nadawat mao ang lonsay nga pulong sa Dios nga walay sambog sa kasaypanan gumikan sa tawhanong panabot.

Anak

Dios Rom. 9:5
Divine Jn. 6:69
Infinite Jn. 8:58
Omnipotent Pin. 1:8
Savior Tito 2:13

Tradisyon

Oral Tradition, Sacred Tradition, Holy Tradition

Ang Biblia naghisgot sa tulo ka matang sa tradisyon.

Una - sa mga Patriarca, “ug ang akong mga pulong nga gipasulti ko kaninyo, dili gayod mawala diha sa inyong baba ni sa baba sa inyong mga anak ug mga apo sukad karon ug hangtod sa kahangtoran” (Isa. 59:21).

Ikaduha - sa mga Apostoles, si San Pablo nag-awhag, “mga igsoon hupti ninyo nga malig-on ang mga pagtulon-an nga among gitudlo kaninyo pinaagi sa among mga sulat o sa among tradisyon” (2 Tes. 2:15) ug siya usab nagpahimangno, likayi ninyo kadtong dili modawat sa atong tradisyon” (2 Tes. 3:6).

Ikatulo - sa mga Judio, nga mao ang gisaway ni Cristo sa Mat. 15:2-6 tungod kay sila nagtudlo nga kon ang usa ka tawo may ikatabang unta sa iyang amahan o inahan, apan siya moingon, “iya kini sa Dios”, dili na kinahanglan nga tahoron niya ang iyang amahan.

Espiritu Santo

Dios Buh. 5:3-4 Divine Jud. 1:20
Infinite Heb. 9:14
Omnipotent Mat. 12:28, Rom. 15:13
Savior Tito 3:5

Autoridad sa Simbahan

Church Magisterium

Ang Simbahan gihatagan ni Cristo sa bugtong katungod sa pagtudlo ug paghubad sa diosnong gipadayag nga nakarga sa Biblia nga mao ang diosnong gipadayag nga nasulat ug sa Tradisyon nga mao ang diosnong gipadayag nga wala na masulat ug nahipasa pinaagi sa binaba nga panudlo.

Ang Simbahan wala magkuha sa hingpit nga kasigurohan sa tanan nga gipadayag sa Dios gikan sa Biblia lamang kondili gikan sa duha ka tinubdan nga mao ang Biblia ug ang Tradisyon.

Ang Biblia ug ang Tradisyon angay nga hatagan sa samang pagtagad isip sudlanan sa pulong sa Dios. Ang katungod sa pagkadili-masayop sa pagpanudlo labot sa kinahanglan alang sa kaluwasan sa tawo wala isaad ni Cristo ngadto sa matag magbabasa sa Biblia kondili ngadto sa buhi nga autoridad sa Simbahan nga gitawag og “Magisterium” nga gilangkoban sa Sto. Papa ug sa tanang kaobispohan nga nahiusa sa Sto. Papa.