• Santisima Trinidad

    Panudlo sa Sta. Iglesya. - Ang Sta. Iglesya nagtudlo nga adunay usa lamang ka Dios apan niining usa ka pagka-Dios adunay tulo ka managlahi nga personas: ang Amahan, ang Anak ug ang Espiritu Santo.
    Ang Amahan Dios nga walay gigikanan. Ang Anak Dios nga gikan sa Amahan. Ang Espiritu Santo Dios nga gikan sa Amahan ug sa Anak. Ang matag usa kanila naghupot sa bug-os nga kahimtang o kinaiya sa pagka-Dios. Kun unsang pagka-unsaa nga sa usa ka Dios adunay tulo ka mga personas ug kon ngano nga ang tulo ka managlahi nga personas usa ra diha sa pagka-Dios kabahin kini sa misteryo sa Trinidad nga dili gyod matugkad sa atong pangisip. Apan ang doktrina sa Santisima Trinidad atong masabot tungod kay ang gikinahanglan niini mao man ang paghibalo sa kahulogan sa mga pulong nga gigamit sa pagsaysay sa maong doktrina. Ang kinaiya kun “nature” mao ang lintunganay’ng hiyas sa usa ka butang. Mao kini ang nakapamao sa butang nga ginganlan. Ang kinaiya mao usab ang makapahimo sa usa ka pagkamao nga molihok isip mao nga pagkamao pananglit ang nakapahimo sa tawo sa paglihok isip tawo nagsukad sa iyang kinaiya sa pagka-tawo. Ang kinaiya sa pagka-Dios mao ang iyang paglungtad sa iyang kaugalingon “self-existent” ug wala siya mag-agad sa lain sa iyang pagkanaa. Dugang pang lintunganay’ng hiyas sa pagka-Dios mao ang iyang pagkamakagagahom, pagkanahibalo sa tanan, pagkanaa sa tanan ug pagkawalay sinugdanan ug walay kataposan. Mao kini ang gihiusahan sa Amahan, Anak ug Espiritu Santo. Ang “persona” nagkahulogan sa pagkamao nga dunay salabutan ug kabubut-on. Ang Amahan, Anak ug Espiritu Santo ang matagusa kanila adunay salabutan ug kabubut-on busa ang matagusa kanila matawag nga persona.

    Ang pagtulon-an labot sa Santisima Trinidad gipasabot diha sa Daang Tugon. Sa pagbuhat sa Dios sa tawo siya namulong: “buhaton nato ang tawo sama sa atong larawan ug panagway” (Gen. 1:26).

    Dinhi masabot nga ang Amahan dunay kauban sa pagpamuhat tungod sa paggamit sa plural nga personal pronoun nga “nato.” Sa pagpakanaog sa Dios sa iyang silot sa katawhan nga buot magtukod ug tore nga mosangko sa langit siya miingon, “manaog kita ug libogon ta ang ilang pinulongan” (Gen. 11:7).

    Sa pagtawag sa Dios ni Propeta Isaias siya miingon, “Kinsa man akong ipadala? Ug kinsa man ang moadto alang kanamo?” (Isa. 6:8).

    Ug si Propeta Isaias miingon nga “ang Dios ug ang iyang Espiritu maoy nagpadala kanako” (Isa. 48:16).

    Apan diha sa Daang Tugon salabtonon kaayo ang mga teksto nga nagpasabot nga diha sa Dios adunay kapin sausa ka persona busa kining maong mga pasahe kinahanglan nga pagasabton sa pagpadayag sa Dios diha sa Bag-ong Tugon.

    Timan-an usab nato nga ang Dios mipadayag sa iyang kaugalingon sa inanay nga paagi. Ang gipahimug-atan nga pagtulon-an sa Daang Tugon mao ang pagka-ulosahon sa Dios.

    Maingon usab nato nga niadtong panahona dili pa andam ang katawhan sa pagpadayag sa misteryo sa Trinidad tungod kay naglibot kanila ang daghang mga nasod nga nag-ila ug daghang mga dios ug busa dako’g posibilidad nga masinayop kini sa pagsabot nga dunay tulo ka Dios.

    Diha sa Bag-ong Tugon, ang pagtulon-an labot sa Santisima Trinidad gipadayag sa upat ka hinungdanon nga bahin sa kinabuhi ni Jesus.

    Una - sa iyang pagpakatawo. Sa plano sa Dios sa pagpanubos ang ikaduhang persona sa Santisima Trinidad magpakatawo pinaagi sa usa ka babaye. Ug taliwala sa kababayenhan si Sta. Maria ang gipili sa Dios busa kinahanglan nga masayod siya kon kinsa ang iyang isabak.

    Ang anghel miingon ngadto ni Maria, “mokunsad kanimo ang Espiritu Santo ug ang gahom sa Dios magpabilin diha kanimo. Tungod niini ang balaan nga bata pagatawgon nga Anak sa Dios” (Luc. 1:35).

    Ikaduha - sa pagbunyag kang Jesus. Tapos kabunyagi si Jesus, nakita ni San Juan nga naabli ang langit ug ang Espiritu Santo nagpakita sa dagway sa usa ka salampati ug dunay tingog nga nabati gikan sa langit nga nag-ingon “kini ang pinangga kong Anak nga gikahimut-an ko pag-ayo” (Luc. 3:22).

    Ikatulo - sa gabii sa pagpasakit ni Jesus. Siya misaad sa iyang mga tinun-an, “Mangayo ko sa Amahan ug iyang ipadala kaninyo ang laing Manlalaban, ang Espiritu sa kamatuoran” (Juan 14:16). 

    Ikaupat - sa dayong saka ni Jesus ngadto sa langit. Si Jesus mimando sa iyang mga tinun-an, “panlakaw kamo ngadto sa tibuok kalibotan ug himoa sila nga akong mga tinun-an, ug bunyagi sila sa ngalan sa Amahan, sa Anak ug sa Espiritu Santo” (Mat. 28:19). Niining mga pulonga gibutang ni Jesus ang Espiritu Santo sa samang gahom, dungog ug himaya sa Amahan ug sa Anak.

    Ang mga Apostoles sa ilang pagwali kanunay nga naghisgot sa suod nga kadugtongan sa tulo ka mga personas. Sa adlaw sa Pentecostes si San Pedro namulong, “Ang tagsatagsa kaninyo kinahanglan nga maghinulsol, ug magpabunyag sa ngalan ni Jesu-Cristo aron pasayloon ang inyong mga sala, ug madawat ninyo ang gasa sa Dios nga mao ang Espiritu Santo” (Buh. 2:38).

    Sa pagtapos ni San Pablo sa iyang sulat ngadto sa taga-Corinto mihatag siya kanila’g panalangin sa pag-ingon, “Mag-uban unta kaninyong tanan ang grasya sa Ginoong Jesu-Cristo, ang gugma sa Dios, ug ang pagpakig-ambit sa Espiritu Santo” (2 Cor. 13:13).

    Si San Pedro naghisgot nga ang atong pagkatinawag maoy pag-ambit sa kinabuhi sa Trinidad, “Gipili kamo sumala sa tuyo sa Dios nga Amahan ug gihimong balaang katawhan pinaagi sa iyang Espiritu aron magmasinugtanon kamo kang Jesu-Cristo ug mahinloan sa iyang dugo” (1 Ped. 1:2).

    Ug si San Judas Apostol nagpahimangno, “Pag-ampo kamo diha sa gahom sa Espiritu Santo, ug pagpabilin kamo sa gugma sa Dios samtang naghulat kamo sa atong Ginoong Jesu-Cristo nga sa iyang kaluoy maghatag kaninyo sa kinabuhing walay kataposan” (Jud. 1:20-21).

    Diha sa Biblia ang matag persona gipaila nga Dios. Mahitungod sa Amahan, si San Pablo miingon, “apan alang kanato may usa lamang ka Dios, ang Amahan nga nagbuhat sa tanang butang” (1 Cor. 8:6). Ug sa sulat ngadto sa taga-Hebreo ang Amahan mismo mipaila sa iyang Anak nga Dios, “Apan bahin sa iyang Anak, miingon ang Dios, ‘Ang imong trono, O Dios, molungtad hangtod sa kahangtoran” (Heb. 1:8).

    Si San Pedro nagtudlo nga ang Espiritu Santo Dios, “ug namakak ka sa Espiritu Santo… Dili ang mga tawo ang imong gibakakan kondili ang Dios.” Bisan kon ang matag persona gipaila nga Dios apan dili sila tulo ka pagka-Dios kondili usa ra ang ilang pagka-Dios.

    Si Jesus miingon, “Ang akong Amahan ug ako usa ra” (Juan 10:30). Sa sulat ni San Juan giingon, “didto sa langit dunay tulo nga nagpamatuod: ang Amahan, ang Pulong ug ang Espiritu. Ug kining tulo usa lamang” (1 Juan 5:7).

    Ang pulongTrinidad dili mabasa letra por letra sa Biblia apan ang kahulogan sa maong pulong tukma sa gitudlo sa Biblia!

    Sunod mohimo kita’g panagtandi tali sa kahimtang sa Dios, ni Cristo ug sa Espiritu Santo. Kon ang mga lintunganay’ng hiyas sa pagka-Dios gihuptan usab ni Cristo ug sa Espiritu Santo masabot nato nga sila matuod nga Dios.

    Una - ang pagka-Magbubuhat:
    “ang Dios maoy nagbuhat sa tanang butang” (Heb. 3:4).
    Apan si Jesus miingon, “Ang tanan nga gibuhat sa Amahan gibuhat usab sa Anak” (Juan 5:19).
    Ug sa paglalang sa Dios sa tanang butang giingon, “Sa pagsugod pagbuhat sa Dios sa kalibotan ug sa tanang butang sa kalangitan… ang Espiritu sa Dios naglihok ibabaw sa katubigan” (Gen. 1:1-2). Busa ang Espiritu Santo apil sa pagpanglalang.

    Ikaduha - ang pagka-Eternal: “sa wala pa buhata ang kabukiran Dios ka na sukad sa walay sinugdan ug walay kataposan” (Sal. 90:2).
    Mahitungod sa Mesiyas nga gitagna nga matawo sa Betlehem giingon nga ang iyang kagikan “sukad sa kakaraanan, sukad sa walay sinugdan ug walay kataposan” (Miq. 5:2).
    Labot sa Espiritu Santo giingon, “Pinaagi sa walay kataposang Espiritu (sa Ininglis “Eternal Spirit”) gihalad niya ang iyang kaugalingon ingon nga hingpit nga halad” (Heb. 9:14). 

    Ikatulo - ang pagka-Omniscient:
    “Ang Labing Halangdon nahibalo sa tanang butang nga mahibaloan ug nakasabot sa mga timaan sa katuigan” (Sir. 42:18).
    Ug mahitungod kang Cristo, “Diha kaniya natago ang tanang bahandi sa kaalam ug kahibalo sa Dios” (Col. 2:3).
    Ug matod ni San Pablo, “Ang Espiritu nagsusi sa tanang mga butang, bisan pa niadtong labing natago nga mga katuyoan sa Dios” (1 Cor. 2:10).

    Ikaupat - ang pagka-Omnipresent:
     “Ako ang Dios nga anaa sa tanang dapit” (Jer. 23:24).
    Ug labot ni Cristo, “Busa siya nga mikunsad mao ra usab ang mikayab saylo pa sa kalangitan, aron mapuno ang tibuok uniberso sa iyang presensya” (Efeso 4:10).
    Ug sa basahon sa mga Salmo, “Asa ba ako paingon aron mahilayo sa imong Espiritu? Asa ba ako motago aron mahilayo sa imong presensya?” (Sal. 139:7-10).

    Ikalima- ang pagka-Tinubdan sa kinabuhi:
    “Tinubdan ka sa tanang kinabuhi..” (Sal. 36:9).
    Ug si Jesus miangkon, “Kay ingon nga banhawon sa Amahan ang mga patay ug hatagag kinabuhi, banhawon usab sa Anak ug hatagag kinabuhi ang buot niyang banhawon” (Jn. 5:21).
    Ug labot sa Espiritu Santo si Job miingon, “Ang Espiritu sa Dios maoy nagbuhat kanako ug naghatag kanakog kinabuhi” (Job. 33:4).

    Ikaunom - ang pagka-Makagagahom:
    “Ginoo, wala gayoy sama kanimo. Ikaw makagagahom ug halangdon, gamhanan ang imong ngalan” (Jer. 10:6).
    Si San Pablo miingon, “si Cristo mao ang gahom ug ang kaalam sa Dios” (1 Cor. 1:24).
    Ug si Jesus miingon, “Dili si Satanas kondili ang Espiritu sa Dios maoy naghatag kanako sa gahom” (Mat. 12:28).

    Pinasikad niini nga panagtandi tin-aw nga ang Amahan, Anak ugEspiritu Santo naghupot sa usa ra ka kinaiya o kahimtang sa pagka-Dios!

    Bisan kon kining maong kamatuoran gipadayag kanato apan nagpabilin kini nga mao ang labing halawom ug labing tulugkaron nga misteryo sa atong pagtuo, “Makatukib ka ba sa mga utlanan sa pagkagamhanan sa Dios? Mas habog pa kini sa langit ug dili mo gayod kini matugkad” (Job. 11:7-8).

    Si San Pablo miingon, “Pagkabahandianon gayod sa Dios ug pagkatulugkaron sa iyang kaalam ug kahibalo! Kinsay makasaysay sa iyang hukom? Kinsay makasabot sa iyang mga paagi?” (Rom. 11:33).

    Atubangan niining maong misteryo ang atong mahimo mao ang pagpaubos, ang pagpasalamat ug pagdayeg sa himaya sa Dios. Ang atong kinabuhi usa ka paghalad ngadto sa Santisima Trinidad. Sa pagsulod nato sa atong espirituhanong kinabuhi gibunyagan kita sa ngalan sa Amahan, sa Anak, ug sa Espiritu Santo. Sa dili pa kita mobuhat bisag unsa manguros kita uban sa pag-ingon “Sa ngalan sa Amahan, ug sa Anak ug sa Espiritu Santo.” Diha sa liturhiya modungan kita sa mga anghel sa kalangitan sa pag-ingon, “Himaya sa Amahan, sa Anak ug sa Espiritu Santo.”

1 comments:

  1. Anonymous says:
    August 3, 2024 at 7:53 PM

    AMEN

Leave a Reply

Subscribe to: Post Comments (Atom)

Amahan

Dios     1 Cor. 8:6
Divine    Lev. 20:26
Infinite    Sal. 90:2
Omnipotent    Gen. 17:1
Savior    Isa. 43:11

Biblia

Sacred Scripture, Holy Writ

Tulo ka hinungdanong pangutana nga dili nato matubag kon Biblia lamang ang atong saligan.

Una – Giunsa man nato paghibalo sa sakto nga ihap (canon) sa mga basahon sa Biblia? Sa wala pa himoa ang pagtapok sa mga basahon sa Bag-ong Tugon daghang mga basahon nga Kristohanon nga gipakaylap. Kinsa man ang nagpaila kanato sa 27 ka libro sa Bag-ong Tugon isip linamdagan? Walay lain kondili ang Simbahang Katoliko ubos sa paglamdag sa Espiritu Santo pinaagi sa Konsilyo sa Kartago sa tuig 397 AD human sa pag-aprobar sa Santo Papa mipakanaog sa mahukumon gayod ug alang sa tanang panahon kon unsang mga basahona ang maapil sa Biblia ug unsa ang dili. Ang unang mga sinulat dugay na nga nangahanaw. Ang ania kanato karon mao ang kopya sa kopya sa orihinal. Kinsa man ang nag-garantiya nga husto ug matinud-anon ang teksto sa kopya? Ang Simbahang Katoliko pinasikad sa iyang karaang Tradisyon, diha sa iyang panudlo ug sa iyang liturhiya masayod kon unsa ang matuod nga teksto ug unsa ang sayop.

Ikaduha - Giunsa man nato paghibalo nga sakto ang pagkahubad sanglit daghan kanato, ang atong gigamit nga Bibliang hubad “translation” gikan sa Hebreo, Griego, ug Aramaico? Aron pagpiho sa husto nga hubad sa atong kaugalingon kinahanglan pa nga magtuon kita sa orihinal nga pinulongan ug pipila man kanato ang makahimo niining malisod nga tahas? Sa makausa pa, kinahanglan nga mosandig kita sa autoridad sa Simbahan.

Ikatulo - Giunsa man nato pagsiguro nga husto ang atong pagsabot kun interpretasyon sa atong gibasa? Ang matag pastor nga tigtukod og bag-ong tinuhoan pulos gyod moangkon nga ang ilang sabot maoy husto apan wala silay panagkauyon kon unsa gyod ang gipasabot sa letra sa Kasulatan. Alang sa mga Katoliko ang dili masayop nga autoridad sa Simbahan nga tinukod ni Cristo ang maghatag kaniyag kasigurohan nga ang iyang nadawat mao ang lonsay nga pulong sa Dios nga walay sambog sa kasaypanan gumikan sa tawhanong panabot.

Anak

Dios Rom. 9:5
Divine Jn. 6:69
Infinite Jn. 8:58
Omnipotent Pin. 1:8
Savior Tito 2:13

Tradisyon

Oral Tradition, Sacred Tradition, Holy Tradition

Ang Biblia naghisgot sa tulo ka matang sa tradisyon.

Una - sa mga Patriarca, “ug ang akong mga pulong nga gipasulti ko kaninyo, dili gayod mawala diha sa inyong baba ni sa baba sa inyong mga anak ug mga apo sukad karon ug hangtod sa kahangtoran” (Isa. 59:21).

Ikaduha - sa mga Apostoles, si San Pablo nag-awhag, “mga igsoon hupti ninyo nga malig-on ang mga pagtulon-an nga among gitudlo kaninyo pinaagi sa among mga sulat o sa among tradisyon” (2 Tes. 2:15) ug siya usab nagpahimangno, likayi ninyo kadtong dili modawat sa atong tradisyon” (2 Tes. 3:6).

Ikatulo - sa mga Judio, nga mao ang gisaway ni Cristo sa Mat. 15:2-6 tungod kay sila nagtudlo nga kon ang usa ka tawo may ikatabang unta sa iyang amahan o inahan, apan siya moingon, “iya kini sa Dios”, dili na kinahanglan nga tahoron niya ang iyang amahan.

Espiritu Santo

Dios Buh. 5:3-4 Divine Jud. 1:20
Infinite Heb. 9:14
Omnipotent Mat. 12:28, Rom. 15:13
Savior Tito 3:5

Autoridad sa Simbahan

Church Magisterium

Ang Simbahan gihatagan ni Cristo sa bugtong katungod sa pagtudlo ug paghubad sa diosnong gipadayag nga nakarga sa Biblia nga mao ang diosnong gipadayag nga nasulat ug sa Tradisyon nga mao ang diosnong gipadayag nga wala na masulat ug nahipasa pinaagi sa binaba nga panudlo.

Ang Simbahan wala magkuha sa hingpit nga kasigurohan sa tanan nga gipadayag sa Dios gikan sa Biblia lamang kondili gikan sa duha ka tinubdan nga mao ang Biblia ug ang Tradisyon.

Ang Biblia ug ang Tradisyon angay nga hatagan sa samang pagtagad isip sudlanan sa pulong sa Dios. Ang katungod sa pagkadili-masayop sa pagpanudlo labot sa kinahanglan alang sa kaluwasan sa tawo wala isaad ni Cristo ngadto sa matag magbabasa sa Biblia kondili ngadto sa buhi nga autoridad sa Simbahan nga gitawag og “Magisterium” nga gilangkoban sa Sto. Papa ug sa tanang kaobispohan nga nahiusa sa Sto. Papa.