• Valentinians

    Founder: Valentinus c.100 – c.160
    Tuig Pagtukod: c.140

    Valentinus naghawid sa iyang 
    sinuwat nga Ebanghelyo sa Kamatuoran
    Dapit Pagtukod: Roma. Si Valentinus nag-eskuyla sa Alexandria ug niadto sa Roma sa tuig kapin-kun-kulang 136 AD, atol sa pagka Santo Papa ni Pope Hyginus ug nagpabilin didto hangtud sa pagkapili nga Santo Papa ni Pope Anicetus.  Iyang gisugdan pagtudlo ang Gnostikong panglantaw sa Roma.

    Kaagi: Si Valentinus adunay mga tinun-an. Pipila kanila si Bardaisan, Heracleon, Ptolemy, Florinus, Axionicus, ug si Marcus. Matod pa nila nga si Valentinus tinun-an ni Theudas. Si Theudas tinun-an ni San Pablo ang Apostoles.

    Si Valentinus usa ka kandidato para pagka Santo Papa. Apan nagpasiugda ug iyahang kaugalingong pundok dihang wala siya pilia. Nagtoo gyud si Valentinus nga siya maoy ituboy ingon nga Obispo sa Roma, tungod kay anaa siya’y kapasidad. Sanglit lain man ang nakadaog kay anaay nakita ang mga pumiliay nga mas adunay katakos pagdumala sa dabong pang panuigon sa Iglesia Katolika, nasuko si Valentinus, misiak ug mibiya siya sa Simbahan nga naghupot sa matood nga pagtoo. Way kalahian niadtong naghigwaos nga mga kalag nga kong pukawon na gani sa ambisyon, maninguha dayon sa mainitong panimalos, gipaningkamotan niyag maayo aron mapuo ang kamatuoran may labot sa kaluwasan, gisagol niya ang naandang pilosopiya ug paganong mitolohiya ug gihan-ay niyag maayo alang sa iyang kaugalingong kahimuslanan.

    Panudlo:
    Si Valentinus nagtudlo nga dunay tulo ka matang ang tawo, spirituwal, pisikal, ug matiryal; ug kato lamang nga nakabaton sa matang sa pagka spirituwal (iyang kaugalingong mga tinun-an) ang makadawat sa kaalam (gnosis = Greek) nga maoy dalan nga magpakighiuli  ngadto sa balaanong Pleromas, samtang kadtong mga anaa lamang sa pisikal nga matang  (ordinaryong Kristiyanos) makadangat lama’g minus-minus nga matang sa kaluwasan, ug kadtong anaa sa material nga matang (Mga Pagano ug mga Hudiyo mangahanaw ngadto sa kalaglagan.

    Pagkabahin:
    Ang mga VALENTINIAN nabahin sa duha ka mga sanga, kini mao ang Eastern ug Western. Ang Western nga sanga mao ang mga Marcosians.

    Kosmolohiya:
    Ang Kosmolohiya usa ka paagi sa pagtoon sa gigikanan ug kinaiyahan sa tibuok kawanangan.

    Sa sinugdanan dihay Pleroma (sa English fullness). Ang tunga-tunga sa Pleroma mao ang Labing Unang Amahan o Bythos, ang sinugdanan sa tanang butang. Human sa dakong wanang sa kamingaw mitungha ang ubang mga binuhat pinaagi sa makanunayong pag-ugmad. Ang unang hut-ong sa mga binuhat mao ang 30 ka mga Aeon, diin nagpresentar sa 15 ka mga paris sa babaye og lalaki. Usa niana ang babaye nga Aeon nga gitawag og Sophia. Ang kahuyang, pagkakuryoso, ug pagbati ni Sophia maoy mihatod kaniya sa pagkahimulag sa Pleroma, maoy hinungdan sa pagtungha sa kalibotan og pagkahimugso sa tawo. Kining mga kamugnaan bunga lamang sa kahuyang hinungdan man gani nga kining mga binuhat pulos mga depektuso.

    Ang pagsabot ni Valentinus sa Dios sa Daang Kasabutan usa ka Imperpektong Magbubuhat sa materyal nga kalibutan. Ang tawo, ingon nga labing hataas sa mga binuhat dinhi sa materyal nga kalibutan, nakaambit sa matang sa pagkaesperituwal ug pagkamateryal. Ang buhat sa kaluwasan naglangkob sa pagpalingkawas sa esperituwal nga bahin gikan sa material nga bahin sa tawo. Mao kini ang pulong ug tahas ni Kristo ug sa Espirito Santo. Gikinahanglan sa tawo nga makaila sa Amahan, ang gigikanan sa tanang butang ingon nga di malalis nga tuboran sa langitnong gahom aron makab-ot ang gnosis (kaalam).

    Si Valentinus nagtuo nga sa higayon nga makab-ot kining maong kaalam sa matag tawo adunay maayong sangputanan sulod sa tibook kahan-ayan og makatampo sa pagpahiuli nianang kahan-ayan nga ang gnosis (kaalam), ug dili pagtoo ang yawe sa kaluwasan. Gituohn ni Valentinus nga ang mga Katoliko pulos lamang mga pagtoo ug mga walay kaalam. Nipadayon siya nga, nagtoo ang mga Katoliko nga mao nay makaluwas kanila, apan dili tungod kay ang basihan sa kaluwasan dili pagtoo, kundili kaalam. 

     Giisip sa mga Valentinians nga sila mga Kristohanon. Apan sila ang mga Kristohanon nga tin-awng walay kadugtongan sa mga Apostoles nga nakig-uban ni Hesus sa panahon nga naglakaw pa siya sa kalibutan. Ang tibook Panudlo ni Valentinus lahi ra kaayo sa gipanudlo ni Hesus ngadto sa Iyang mga apostoles. Ang mahimo ni Valentinus mao lamang ang mga pagpangangkon nga siya usa ka Kristohanon. Apan dili ang tanan nga mutawag kang Kristo ug Ginoo makasulod sa Gingharian sa Langit. O, nagsangyaw sila sa mensahe sa Dios, apan ingnon ra unya sila ni Hesus nga, ‘Wala ako makaila kaninyo. Mga makasasala, pamahawa kamo!’ Mateo 7:21-23. 

    Ikaw, nagsangyaw ka ba sa mensahe sa Dios? Basig ingnon ra unya ka ni Hesus nga ‘Wala ako makaila kaninyo… pahawa kamo!

0 comments:

Leave a Reply

Subscribe to: Post Comments (Atom)

Amahan

Dios     1 Cor. 8:6
Divine    Lev. 20:26
Infinite    Sal. 90:2
Omnipotent    Gen. 17:1
Savior    Isa. 43:11

Biblia

Sacred Scripture, Holy Writ

Tulo ka hinungdanong pangutana nga dili nato matubag kon Biblia lamang ang atong saligan.

Una – Giunsa man nato paghibalo sa sakto nga ihap (canon) sa mga basahon sa Biblia? Sa wala pa himoa ang pagtapok sa mga basahon sa Bag-ong Tugon daghang mga basahon nga Kristohanon nga gipakaylap. Kinsa man ang nagpaila kanato sa 27 ka libro sa Bag-ong Tugon isip linamdagan? Walay lain kondili ang Simbahang Katoliko ubos sa paglamdag sa Espiritu Santo pinaagi sa Konsilyo sa Kartago sa tuig 397 AD human sa pag-aprobar sa Santo Papa mipakanaog sa mahukumon gayod ug alang sa tanang panahon kon unsang mga basahona ang maapil sa Biblia ug unsa ang dili. Ang unang mga sinulat dugay na nga nangahanaw. Ang ania kanato karon mao ang kopya sa kopya sa orihinal. Kinsa man ang nag-garantiya nga husto ug matinud-anon ang teksto sa kopya? Ang Simbahang Katoliko pinasikad sa iyang karaang Tradisyon, diha sa iyang panudlo ug sa iyang liturhiya masayod kon unsa ang matuod nga teksto ug unsa ang sayop.

Ikaduha - Giunsa man nato paghibalo nga sakto ang pagkahubad sanglit daghan kanato, ang atong gigamit nga Bibliang hubad “translation” gikan sa Hebreo, Griego, ug Aramaico? Aron pagpiho sa husto nga hubad sa atong kaugalingon kinahanglan pa nga magtuon kita sa orihinal nga pinulongan ug pipila man kanato ang makahimo niining malisod nga tahas? Sa makausa pa, kinahanglan nga mosandig kita sa autoridad sa Simbahan.

Ikatulo - Giunsa man nato pagsiguro nga husto ang atong pagsabot kun interpretasyon sa atong gibasa? Ang matag pastor nga tigtukod og bag-ong tinuhoan pulos gyod moangkon nga ang ilang sabot maoy husto apan wala silay panagkauyon kon unsa gyod ang gipasabot sa letra sa Kasulatan. Alang sa mga Katoliko ang dili masayop nga autoridad sa Simbahan nga tinukod ni Cristo ang maghatag kaniyag kasigurohan nga ang iyang nadawat mao ang lonsay nga pulong sa Dios nga walay sambog sa kasaypanan gumikan sa tawhanong panabot.

Anak

Dios Rom. 9:5
Divine Jn. 6:69
Infinite Jn. 8:58
Omnipotent Pin. 1:8
Savior Tito 2:13

Tradisyon

Oral Tradition, Sacred Tradition, Holy Tradition

Ang Biblia naghisgot sa tulo ka matang sa tradisyon.

Una - sa mga Patriarca, “ug ang akong mga pulong nga gipasulti ko kaninyo, dili gayod mawala diha sa inyong baba ni sa baba sa inyong mga anak ug mga apo sukad karon ug hangtod sa kahangtoran” (Isa. 59:21).

Ikaduha - sa mga Apostoles, si San Pablo nag-awhag, “mga igsoon hupti ninyo nga malig-on ang mga pagtulon-an nga among gitudlo kaninyo pinaagi sa among mga sulat o sa among tradisyon” (2 Tes. 2:15) ug siya usab nagpahimangno, likayi ninyo kadtong dili modawat sa atong tradisyon” (2 Tes. 3:6).

Ikatulo - sa mga Judio, nga mao ang gisaway ni Cristo sa Mat. 15:2-6 tungod kay sila nagtudlo nga kon ang usa ka tawo may ikatabang unta sa iyang amahan o inahan, apan siya moingon, “iya kini sa Dios”, dili na kinahanglan nga tahoron niya ang iyang amahan.

Espiritu Santo

Dios Buh. 5:3-4 Divine Jud. 1:20
Infinite Heb. 9:14
Omnipotent Mat. 12:28, Rom. 15:13
Savior Tito 3:5

Autoridad sa Simbahan

Church Magisterium

Ang Simbahan gihatagan ni Cristo sa bugtong katungod sa pagtudlo ug paghubad sa diosnong gipadayag nga nakarga sa Biblia nga mao ang diosnong gipadayag nga nasulat ug sa Tradisyon nga mao ang diosnong gipadayag nga wala na masulat ug nahipasa pinaagi sa binaba nga panudlo.

Ang Simbahan wala magkuha sa hingpit nga kasigurohan sa tanan nga gipadayag sa Dios gikan sa Biblia lamang kondili gikan sa duha ka tinubdan nga mao ang Biblia ug ang Tradisyon.

Ang Biblia ug ang Tradisyon angay nga hatagan sa samang pagtagad isip sudlanan sa pulong sa Dios. Ang katungod sa pagkadili-masayop sa pagpanudlo labot sa kinahanglan alang sa kaluwasan sa tawo wala isaad ni Cristo ngadto sa matag magbabasa sa Biblia kondili ngadto sa buhi nga autoridad sa Simbahan nga gitawag og “Magisterium” nga gilangkoban sa Sto. Papa ug sa tanang kaobispohan nga nahiusa sa Sto. Papa.