• Dios: Ang Ngalan sa Dios

    Atong napamatud-an nga
    •naay Dios
    •usa lamang ang Dios

    Karon ang sunod nga pangutana,
    unsa may Iyang ngalan ?

    • Allah
    • Jehovah
    • Yahweh

    Samtang ang ubang nasud nagsimba ug mga diosdios o daghang mga dios, ang Abrahamic nga relihiyon sa usa ka bahin sa kalibutan nagsimba lamang ug usa ka Dios. Kahinumduman nga agda sa maayong pangatarungan atong nasuta nga dunay Dios. Nga unsang matanga sa pagka-dios dili masulod sa salabutan kung muingon kita nga duha o daghan ang dios. Nga di malalis nga usa lamang ang Dios. Kon ang hustong pangatarungan ug ang Abrahamic nga relihiyon nagkauyon sa pag-ila kon unsa ang Dios, nan, makatarunganon kaayo nga ari kita sa Abrahamic nga relihiyon mangutana mahitungod kon unsa ang Iyang ngalan.

    YHWH
    Si Moises nga nakigsulti sa Dios nga Amahan siya miingon, …13“Kon adtuon ko ang mga Israelita ug ingnan sila, ‘Ang Dios sa inyong mga katigulangan nagpadala kanako nganhi kaninyo,’ ug mangutana sila kanako, ‘Unsa may Iyang ngalan?’ Unsa may akong itubag kanila?” 14Ang Dios miingon kang Moises, “Ako mao Ako. Ingna ang mga Israelita: ‘Siya nga nagpaila sa Iyang kaugalingong nga Ako Mao maoy nagpadala kanako nganhi kaninyo.’” 15Unya miingon usab ang Dios, “kini ang isulti sa mga Israelita, ‘Si Yahweh, ang Dios sa inyong mga katigulangan, ang Dios ni Abraham, ni Isaac, ug ni Jacob nagpadala kanako nganhi kaninyo.’ Mao kini ang akong ngalan hangtud sa kahangtoran. Kini ang ingalan kanako sa umaabot nga mga kaliwatan. (Exo.3:13-15)

    Busa, ang ngalan sa Dios nga Amahan mao ang Ako mao Ako. Sa Hebreo nga pagkasulat upat lang kini ka letra nga mao ang Y H W H.

    Sanglit sa karaang-panahon sa Hebreo wala mahilakip sa ilang alpabeto ang vowels (pananglit: a,e,i,u,o) ug puro lamang consonant, dili gayud piho ang paglitok sa ngalan sa Dios, apan adunay mga akta o records ning  ngalan sa Griego, diin naay nahisukip nga mga vowel. Kining mga akta nagpaila lamang diin sa susamang pagkahubit pagalitokon gayod nga “Yahweh”, nga nagpasabot “ siya maoy hinungdan” o “siya nagbuhat”.


    Dul-an sa wala pa ang unang siglo A.D., nahimong naandan sa mga Hudiyo nga maglikay sa paglitok sa balaang ngalan sa kahadlok nga masinayop nila kini paggamit nga makasupak sa ikaduhang sugo nga nagkanayon “Ayaw pasipad-i ang akong ngalan kay ako, ang Ginoo nga inyong Dios, mosilot gayod kang bisan kinsa nga magpasipala sa akong ngalan.” (Deu.5:11.)

    Inagbasa nila sa Kasulatan sa makusog nga tingog unya makasugat sa balaang ngalan, ila kining pulihan sa samang Hebreo nga pulong, “Adonai” (nga nagpasabot “Ginoo” o “akong Ginoo”, ingon nga ilis, ug sundan gani kini sa susamang pulong, dili kini nila sublion paglitok, litukon nila ang pulong “Elohim”(nga nagpasabot “Dios”).

    Inagbasa nila sa manuskrito ang YHWH mahimo nang Ginoong Dios.

    JEHOVAH
    Apan ang mga Saksi ni Jehova muingon, “Jehovah” ang tinuod nga ngalan sa Dios.

    Sa pagkatinuod sa pagkatinuod, ang pulong Jehovah wala mahilakip sa orihinal nga Biblia.

    Ang pulong “Jehovah” nagsugod sa panahon sa mga Tunga-tunga nga mga Katuigan (Middle Ages) diin ang mga consonants nga gipadayag nga ngalan sa Dios, YHWH, ug ang vowels gikan sa pulong Adonai gitapo ug miresulta sa bag-ong inimbento nga “Jehovah.”

















    Atong nahisgutan ganina pa lamang nga ang pulong YHWH usa ka pulong Hinebreohanon.

    Pagdas-og sa panahon gihubad kini ngadto sa Griegong pinulongan, gikan sa Griego gihubad ngadto sa Latin, unya gikan sa Latin ngadto sa German, unya German ngadto sa Inglis.

    Gumikan niining mga paghubad ang “Y” gihubad ngadto sa “J” ug ang “W” ngadto sa “V”. Kung makasugat kag German nga tawo masinati nimo giunsa niya paglitok ang “Y” ug “W” ug ang “J” ug “V”.

    Sama pananglit sa pulong ininglis nga Year.

    Kung hubaron kana sa pinulongang German; Jahr.

    Ang Jahr dili litukon sama sa ininglis nga Jar (garapon) kundili Yar.

    Sa ato pa, kung musulat ang mga German  sa Jehovah, dili kana litokon sama sa imong gituohan, kundili Yehovah.

    Dugang pa, ang pulong Volkswagen kung imong basahon dili sama sa imong gituohan nga Bokswagin. 

    Ang “V” nga letra litokon siya ingon nga “F” sa Inglis, ug ang “W” nga letra litokon nga “V” sa Inglis, ug muresulta sa paglitok “Folksvagen.” Usa ka hiniusa nga pulong gikan sa “Folk” ug “Wagon”, buot pasabot, “people’s car” kon sakyanan sa katawhan. 

    Tungod niini, ang pulong Jehovah litokon nga Yehofah.

    Nasinati nato nga murag nahilayo na kita sa ngalan sa Dios sa dihang atong giusisa ang pulong Jehovah, 

    kay sa pagkatinuod sa pagkatinuod lang, layo ra kaayo ang pulong Jehovah nga ikapadangat sa ngalan sa Dios Amahan. Ang pulong Jehovah maoy gikuhaag sukaranan sa inglis nga Biblia nga gitawag ug King James translation, subo palandungon kay ang paglitok sayop man.

    ALLAH
    Ang pulong “Allah” gikan sa hiniusang Arabic nga pulong “al” ug “ilah”. 

    Ang hubad sa Al mao ang “Ang”, 
    ug ang “ilah” kung hubaron “Dios”, 
    ug sumadahon “Ang Dios.” 

    Sa ato pa diay, sa 
    Hebreo-Elohim
    Aramaico-Ilah,
    Greek Theos,
    Inglis-God,
    Bisaya-Dios.

    Dayag kaayo nga ang pulong Allah hubad lang sa mga pinulongan ug dili gayod ngalan. 
    Maoy hinungdan nganong dili nila ipahubad ang pulong Allah.

    Muingon ang Muslim; “The real name of God is Allah.” Sakto o sayop? Atong bisay-on. “Ang tinuod nga ngalan sa Dios kay Ang Dios." Sa ato pa ang pulong Allah dili ngalan. Igo ra gibalik ang paglitok sa pulong Dios, unya ang Dios dili usa ka ngalan, kundili usa ka titulo. Paglitok pa nimo sa pulong Allah, wa gihapon nimo kahatagi ug ngalan ang Dios, kundili imo rang gibalik paglitok. Ang ngalan sa Dios Dios.

    Demodo, ang ngalan sa Dios dili Jehovah, dili Allah, kundili Yahweh!

0 comments:

Leave a Reply

Subscribe to: Post Comments (Atom)

Amahan

Dios     1 Cor. 8:6
Divine    Lev. 20:26
Infinite    Sal. 90:2
Omnipotent    Gen. 17:1
Savior    Isa. 43:11

Biblia

Sacred Scripture, Holy Writ

Tulo ka hinungdanong pangutana nga dili nato matubag kon Biblia lamang ang atong saligan.

Una – Giunsa man nato paghibalo sa sakto nga ihap (canon) sa mga basahon sa Biblia? Sa wala pa himoa ang pagtapok sa mga basahon sa Bag-ong Tugon daghang mga basahon nga Kristohanon nga gipakaylap. Kinsa man ang nagpaila kanato sa 27 ka libro sa Bag-ong Tugon isip linamdagan? Walay lain kondili ang Simbahang Katoliko ubos sa paglamdag sa Espiritu Santo pinaagi sa Konsilyo sa Kartago sa tuig 397 AD human sa pag-aprobar sa Santo Papa mipakanaog sa mahukumon gayod ug alang sa tanang panahon kon unsang mga basahona ang maapil sa Biblia ug unsa ang dili. Ang unang mga sinulat dugay na nga nangahanaw. Ang ania kanato karon mao ang kopya sa kopya sa orihinal. Kinsa man ang nag-garantiya nga husto ug matinud-anon ang teksto sa kopya? Ang Simbahang Katoliko pinasikad sa iyang karaang Tradisyon, diha sa iyang panudlo ug sa iyang liturhiya masayod kon unsa ang matuod nga teksto ug unsa ang sayop.

Ikaduha - Giunsa man nato paghibalo nga sakto ang pagkahubad sanglit daghan kanato, ang atong gigamit nga Bibliang hubad “translation” gikan sa Hebreo, Griego, ug Aramaico? Aron pagpiho sa husto nga hubad sa atong kaugalingon kinahanglan pa nga magtuon kita sa orihinal nga pinulongan ug pipila man kanato ang makahimo niining malisod nga tahas? Sa makausa pa, kinahanglan nga mosandig kita sa autoridad sa Simbahan.

Ikatulo - Giunsa man nato pagsiguro nga husto ang atong pagsabot kun interpretasyon sa atong gibasa? Ang matag pastor nga tigtukod og bag-ong tinuhoan pulos gyod moangkon nga ang ilang sabot maoy husto apan wala silay panagkauyon kon unsa gyod ang gipasabot sa letra sa Kasulatan. Alang sa mga Katoliko ang dili masayop nga autoridad sa Simbahan nga tinukod ni Cristo ang maghatag kaniyag kasigurohan nga ang iyang nadawat mao ang lonsay nga pulong sa Dios nga walay sambog sa kasaypanan gumikan sa tawhanong panabot.

Anak

Dios Rom. 9:5
Divine Jn. 6:69
Infinite Jn. 8:58
Omnipotent Pin. 1:8
Savior Tito 2:13

Tradisyon

Oral Tradition, Sacred Tradition, Holy Tradition

Ang Biblia naghisgot sa tulo ka matang sa tradisyon.

Una - sa mga Patriarca, “ug ang akong mga pulong nga gipasulti ko kaninyo, dili gayod mawala diha sa inyong baba ni sa baba sa inyong mga anak ug mga apo sukad karon ug hangtod sa kahangtoran” (Isa. 59:21).

Ikaduha - sa mga Apostoles, si San Pablo nag-awhag, “mga igsoon hupti ninyo nga malig-on ang mga pagtulon-an nga among gitudlo kaninyo pinaagi sa among mga sulat o sa among tradisyon” (2 Tes. 2:15) ug siya usab nagpahimangno, likayi ninyo kadtong dili modawat sa atong tradisyon” (2 Tes. 3:6).

Ikatulo - sa mga Judio, nga mao ang gisaway ni Cristo sa Mat. 15:2-6 tungod kay sila nagtudlo nga kon ang usa ka tawo may ikatabang unta sa iyang amahan o inahan, apan siya moingon, “iya kini sa Dios”, dili na kinahanglan nga tahoron niya ang iyang amahan.

Espiritu Santo

Dios Buh. 5:3-4 Divine Jud. 1:20
Infinite Heb. 9:14
Omnipotent Mat. 12:28, Rom. 15:13
Savior Tito 3:5

Autoridad sa Simbahan

Church Magisterium

Ang Simbahan gihatagan ni Cristo sa bugtong katungod sa pagtudlo ug paghubad sa diosnong gipadayag nga nakarga sa Biblia nga mao ang diosnong gipadayag nga nasulat ug sa Tradisyon nga mao ang diosnong gipadayag nga wala na masulat ug nahipasa pinaagi sa binaba nga panudlo.

Ang Simbahan wala magkuha sa hingpit nga kasigurohan sa tanan nga gipadayag sa Dios gikan sa Biblia lamang kondili gikan sa duha ka tinubdan nga mao ang Biblia ug ang Tradisyon.

Ang Biblia ug ang Tradisyon angay nga hatagan sa samang pagtagad isip sudlanan sa pulong sa Dios. Ang katungod sa pagkadili-masayop sa pagpanudlo labot sa kinahanglan alang sa kaluwasan sa tawo wala isaad ni Cristo ngadto sa matag magbabasa sa Biblia kondili ngadto sa buhi nga autoridad sa Simbahan nga gitawag og “Magisterium” nga gilangkoban sa Sto. Papa ug sa tanang kaobispohan nga nahiusa sa Sto. Papa.